1 I. Handeling Verzorgen pasgeborene bij de partus, versie 3.1

Doel

Het op een professionele manier verzorgen van de pasgeborene bij de partus.

Aandachtspunten

• Het eerst uur, het gouden uur, blijft de pasgeborene bloot bij de ouders. Afgedroogd en warm toegedekt.
• Controleer de drukkers van het rompertje; deze zijn mogelijk heet geworden door de kruik.
• Voer ieder kwartier de controles en observaties ten aanzien van de pasgeborene uit. De volgende controles zijn de eerste uren na de partus noodzakelijk:
  • kleur
  • ademhaling
  • temperatuur
  • spugen
  • navelstrengstompje op nabloeden controleren
  • urineren/defeceren
  • algehele conditie.
• Bij overmatige aanwezigheid van vernix, dit verspreiden over het lichaam.
• De pasgeborene wordt niet in bad gedaan, tenzij er nadrukkelijk door de verloskundige om wordt gevraagd (te grote kans op afkoeling).
• Bij een temperatuur van < 36.5°C na een uur nogmaals meten en overleggen met de verloskundige alvorens zelf naar huis te gaan.
• Vaseline op de billen vergemakkelijkt het verwijderen van meconium.
• Indien er gebruik gemaakt is van een kammetje bij het verwijderen van bloedresten, dit na gebruik huishoudelijk schoonmaken.
• Afspraken/bijzonderheden noteren in het zorgdossier.

 

Benodigdheden

• aankleedkussen
• weegschaal- of unster
• 2 washandjes
• hydrofiel luier om af te drogen
• kammetje met gaasje
• warme kruik met kleertjes
• rompertje/hemdje
• kleding
• mutsje
• eventueel sokjes
• badcape/omslagdoek
• eventueel gaasjes
• thermometer
• alcohol 70%
• bekkentje
• watten en water/lotiondoekjes
• (katoenen) luier
• eventueel luierinleg, tape/veiligheidsspeld en strikslip
• vaseline
• emmer
• handschoenen
• plastic schort

Werkwijze

Voorbereiding

• Was de handen volgens protocol (zie handeling A Infectieziekten en hygiëne: Handen wassen);
• Doe het plastic schort voor;
• Trek de handschoenen aan;
• Leg de materialen binnen handbereik klaar.

Uitvoering

• Leg de pasgeborene neer op het aankleedkussen, verwijder de hydrofiel luier en deponeer in de emmer;
• Temperatuur de pasgeborene (zie handeling C Pasgeborene: Temperaturen van de pasgeborene);
• Verwijder de bloedresten van de pasgeborene;
• Verwijder eventuele bloedresten in het haar door middel van een kammetje met een gaasje;
• Weeg de pasgeborene wanneer dit nog niet door verloskundige gedaan is;
• Trek het rompertje of hemdje aan om afkoeling te voorkomen;
• Zet het mutsje op;
• Controleer of de navelklem goed gesloten is;
• Smeer de billen in met vaseline;
• Doe de luier om, leg in de luier een gaasje als extra laagje om de eerste urine beter te kunnen waarnemen. Bij een katoenen luier gebruik maken van luierinleg, tape/veiligheidsspeld (houd hierbij 2 vingers tussen de luier en de buik);
• Laat de navel onbedekt om indroging sneller te laten verlopen;
• Trek de kleding aan;
• Wikkel de pasgeborene in een badcape/omslagdoek en geef de pasgeborene aan de ouders.

Nazorg

• Ruim materialen op;
• Maak de thermometer schoon met alcohol 70%;
• Maak de gebruikte materialen huishoudelijk schoon
• Trek de handschoenen uit;
• Was de handen volgens protocol (zie handeling A Infectieziekten en hygiëne: Handen wassen);
• Doe het plastic schort af;
• Noteer de observaties en bijzonderheden in het zorgdossier.

Complicaties

• In de buik prikken bij het gebruik van een veiligheidsspeld;
• Kans op vallen van commode bij het alléén laten van de pasgeborene;
• Verbrandingsgevaar wanneer de drukkers van de romper te heet zijn
  door opwarming van de kruik.

Aandachtspunt bij het Gouden Uur:

Huid-op-huid contact moet veilig gebeuren:

• Goede voorlichting geven over het herkennen van signalen van de pasgeborene in nood;
• Continu toezicht voor de pasgeborene (in buikligging) tijdens HOH contact in de eerste uren na de geboorte, het liefst door een ervaren zorgprofessional;
• Altijd zorgen voor een vrije ademweg bij de pasgeborene;
• Bij een niet alerte kraamvrouw, door medicijngebruik, moet de pasgeborene op de rug in het eigen bed worden gelegd of bij de partner op de blote buik .

---

¹ Zie Zorgprotocol Hygiënisch werken (KCKZ, 2020)